Chứng khoán và những điều cơ bản nhà đầu tư mới cần biết

Ở mỗi quốc gia, để nền kinh tế phát triển thì không thể thiếu Hệ Thống Ngân Hàng và Thị Trường Chứng Khoán. Một Công ty cổ phần muốn có vốn để sản xuất kinh doanh thì cần phải huy động vốn từ 2 nguồn chính, 1 là vốn vay ngân hàng, 2 là vốn góp của cổ đông. Cổ đông là người góp vốn và cũng là người nắm giữ cổ phiếu của Công ty. Như vậy, khi bạn mua cổ phiếu của 1 Công ty đang được niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán, bạn sẽ trở thành cổ đông của công ty đó.

Nếu tình hình sản xuất kinh doanh của công ty thuận lợi và có lợi nhuận, cổ đông có thể được chia lợi nhuận tương ứng với số cổ phần đang nắm giữ. Số tiền được chia đó chính là cổ tức, cổ tức có thể được trả bằng tiền hoặc cổ phiếu. Tuy nhiên sau khi chia cổ tức thì giá trị của cổ phiếu cũng sẽ bị trừ với tỷ lệ tương ứng. Vì vậy nếu bạn không phải là một nhà đầu tư nắm giữ cổ phiếu dài hạn thì bạn cũng không cần quan tâm nhiều đến cổ tức. Đa số nhà đầu tư chứng khoán đều kiếm lợi nhuận từ sự chênh lệch giá trên sàn giao dịch, hay nói cách khác là kiếm lợi nhuận từ việc mua giá thấp bán giá cao.

Để mua được cổ phiếu trên sàn giao dịch chứng khoán, đầu tiên bạn cần mở tài khoản giao dịch tại một Công Ty Chứng Khoán. Công Ty Chứng Khoán sẽ đóng vai trò trung gian, cung cấp các tất cả các dịch vụ tiện ích cho nhà đầu tư. Thông qua web hoặc app của CTCK, nhà đầu tư có thể dễ dàng đặt lệnh mua bán cổ phiếu.

Chứng khoán và các mức độ vi phạm

Là 1 nhà đầu tư mới, có lẽ bạn sẽ quan tâm đến việc mua cổ phiếu có an toàn không và có rủi ro mất vốn không. Tất nhiên bạn cũng có thể gặp rủi ro mất vốn nếu như mua phải cổ phiếu đang vi phạm và sắp bị hủy niêm yết. Để xem thông tin về các cổ phiếu vi phạm, bạn có thể truy cập vào trang chủ của 2 Sở HOSE (http://www.ssc.gov.vn/) và HNX (https://www.hnx.vn/). Ngoài ra, bạn cũng có thể truy cập vào trang tin tức (http://cafef.vn) và tìm thông tin về Cổ phiếu mà bạn quan tâm. Nếu cổ phiếu đang bị vi phạm, bạn sẽ thấy xuất hiện dòng chữ cảnh báo màu đỏ như ảnh dưới.

Để cảnh báo nhà đầu tư thì Ủy ban Chứng khoán phân loại các mức độ vi phạm

từ nhẹ đến nặng và cảnh báo nhiều lần theo từng mức độ như sau:

• Cổ phiếu bị Nhắc nhở Vi phạm trên Toàn thị trường.
• Cổ phiếu bị Cảnh báo.
• Cổ phiếu bị Kiểm soát.
• Cổ phiếu bị Kiểm soát Đặc biệt. (Chỉ có ở HOSE, riêng HNX không có loại này).
• Cổ phiếu bị Tạm ngừng Giao dịch.
• Cổ phiếu bị Hủy Niêm yết bắt buộc.

Những lý do vi phạm thường gặp: Vi phạm công bố thông tin nhiều lần; Lợi nhuận sau thuế bị âm; Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối bị âm (lỗ lũy kế); Cổ phiếu mất thanh khoản và không có giao dịch trong thời gian dài; Vốn điều lệ giảm dưới mức tối thiểu.

Nói chung rủi ro mất vốn vì mua phải cổ phiếu sắp bị hủy niêm yết cũng không đáng ngại, bạn chỉ cần tránh các cổ phiếu vi phạm là được. Rủi ro mà bạn cần quan tâm đó chính là rủi ro về những thay đổi của giá thị trường. Thực tế có nhiều lý do có thể ảnh hưởng đến giá cổ phiếu, nhưng nguyên nhân trực tiếp vẫn là do cung cầu. Nếu có nhiều cổ phiếu được mua thì giá sẽ tăng, ngược lại nếu nhiều cổ phiếu bị bán ra thì giá sẽ giảm. Nói chung nếu biết cách lựa chọn cổ phiếu, bạn sẽ không bao giờ gặp phải rủi ro mất 100% tiền vốn. Trong 1 ngày, cổ phiếu chỉ có thể tăng hoặc giảm tối đa 7% đối với sàn HOSE và 10% đối với sàn HNX. Tất nhiên đó là mức giới hạn tối đa, không phải lúc nào cổ phiếu cũng có thể tăng hoặc giảm đến mức tối đa, thông thường cổ phiếu chỉ thay đổi 1 vài % trong 1 ngày.

Điều kiện niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán

Mặc dù các cổ phiếu trên sàn giao dịch đều phải đáp ứng đủ các điều kiện khắt khe của Ủy Ban Chứng Khoán thì mới được niêm yết. Tuy nhiên nhà đầu tư vẫn khó tránh khỏi các rủi ro tiềm ẩn trên thị trường, rủi ro có thể đến từ nhiều yếu tố: những thay đổi của nền kinh tế, những khó khăn trong quá trình sản xuất kinh doanh từ phía doanh nghiệp, hoặc đơn giản chỉ là do cung cầu ảnh hưởng đến biến động giá trên thị trường. Vì vậy nhà đầu tư cần phải trang bị những kiến thức và kỹ năng cần thiết trước khi tham gia đầu tư thì mới có thể kiểm soát được những rủi ro bất ngờ có thể gặp phải trên thị trường.